W sytuacjach, kiedy dobro dziecka jest zagrożone przez działania lub zaniedbania ze strony rodziców, zdarza się, że konieczne staje się pozbawienie ich władzy rodzicielskiej. Jest to jednak decyzja niezwykle trudna i skomplikowana, która wymaga wnikliwej analizy konkretnej sytuacji oraz przeprowadzenia postępowania sądowego. W poniższym artykule omówimy przesłanki oraz procedury związane z pozbawieniem rodzica władzy rodzicielskiej.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej a Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Jak wskazują przepisy art. 111 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.), sąd opiekuńczy może pozbawić rodzica władzy rodzicielskiej, jeżeli wystąpią jedna, dwie lub wszystkie z trzech następujących przesłanek dlatego w przypadku tego typu spraw zawsze warto skorzystać z porady prawnej. Pierwsza przesłanka dotyczy sytuacji, kiedy wykonanie władzy rodzicielskiej nie jest możliwe z powodu trwałej przeszkody. Może ona występować zarówno na gruncie fizycznym (np. długotrwała choroba), jak i psychicznym (np. zaburzenia psychiczne). W takiej sytuacji rodzic nie jest w stanie w pełni zająć się dzieckiem i zapewnić mu opieki.
Drugą przesłanką, która może doprowadzić do pozbawienia rodzica władzy rodzicielskiej, jest nadużycie tej władzy. Przykłady nadużywania obejmują stosowanie przemocy fizycznej lub psychicznej wobec dziecka, a także wykorzystywanie dziecka do działań niezgodnych z prawem. Przesłankę tę może również stanowić stosowanie przez rodziców nieodpowiednich środków wychowawczych, które mogą prowadzić do naruszenia dobra dziecka.
Trzecia przesłanka jest związana z rażącym zaniedbywaniem obowiązków względem dziecka. Występuje ona, gdy rodzice nie zapewniają dziecku należytej opieki, ochrony oraz wsparcia na różnych płaszczyznach życia. Należy tu wymienić kwestie zdrowotne, edukacyjne, emocjonalne czy socjalne.
Postępowanie sądowe
Jak wspomniano wcześniej, pozbawienie władzy rodzicielskiej odbywa się na drodze sądowej. Postępowanie sądowe może zostać wszczęte na wniosek rodzica dziecka, w którego sporządzeniu może pomóc Kancelaria Prawna Wojciecha J. Chmuraka, rodziny zastępczej, opiekuna faktycznego dziecka, kuratora sądowego czy prokuratora. W toku postępowania sąd zbiera dowody oraz przeprowadza analizę konkretnej sytuacji, aby wydać najbardziej odpowiednie orzeczenie. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może zostać orzeczone w stosunku do jednego lub obojga rodziców.
Podsumowując, pozbawienie władzy rodzicielskiej jest procesem skomplikowanym i trudnym, zarówno dla rodziców, jak i dla dzieci. Wymaga on jednak wnikliwej analizy, a także przeprowadzenia postępowania sądowego, które ma na celu zapewnienie dobra i ochrony dziecka.
